Di tích chùa Dâu trong di sản tư liệu thế giới mộc bản triều Nguyễn

Vùng  Dâu - Luy Lâu từng là trung tâm chính trị, kinh tế - thương mại, văn hóa - tôn giáo lớn và cổ xưa nhất của Việt Nam. Đây cũng là nơi đầu tiên Phật giáo Ấn Độ du nhập vào Việt Nam, trở thành trung tâm Phật giáo lớn nhất cả nước. Những triều đại vua Lý, Trần trị quốc dựa theo tinh thần Từ Bi, lấy Đức làm gốc của nhà Phật đã có những ông vua là những vị Thiền sư, Thánh sư đắc Thiền và chứng Đạo cả. Vì tưởng nhớ những công ơn to lớn đó mà nhiều chùa nổi tiếng về sau được cho xây dựng tại Kinh Bắc, trong đó phải kể đến chùa Dâu - một trong những ngôi chùa cổ nhất Việt Nam, nơi khởi nguồn của đạo Phật.

Chùa Dâu còn có tên là chùa Cả, Cổ Châu tự, Diên Ứng tự, Pháp Vân tự. Chùa Dâu tọa lạc tại xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành (nay là phường Thanh Khương, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). Chùa Dâu là công trình văn hóa tín ngưỡng có giá trị lịch sử về văn hóa hết sức lớn lao và sâu sắc, bao gồm giá trị lịch sử văn hóa, tôn giáo tín ngưỡng và kiến trúc nghệ thuật. Năm 2013, chùa Dâu được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt.

Qua tài liệu Mộc bản ghi chép về chùa Dâu đã minh chứng việc các Vua cho xây dựng, ban bố, chính sách chăm sóc và chu cấp, thể hiện lòng biết ơn của các vị vua với nguồn chân lý mà Đạo Phật đã truyền vào hồn của đất Việt Nam ta.

Năm Tân Tỵ (1161), Vua Lý Anh Tông cho xây dựng chùa Pháp Vân (chùa Dâu).

Lược dịch: Dựng chùa Dâu ở châu Cổ Pháp - Mộc bản sách Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 4, mặt khắc 13 - nguồn Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV

Năm Mậu Thìn (1448), Vua Lê Nhân Tông sai quan đến rước tượng Phật ở chùa Pháp Vân (theo Mộc bản sách Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 11, mặt khắc 68 - nguồn Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV)

Lược dịch: Sai Thái úy Lê Khả đến xã Cổ Châu rước tượng Phật Pháp Vân về chùa Báo Thiên ở Kinh Thành.

Có thể thấy, xuyên suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, Bắc Ninh luôn giữ vai trò quan trọng về mặt chính trị, quân sự trong trị nước, trị thủy, binh pháp và tâm linh.

Những tư liệu ảnh mộc bản triều Nguyễn về Chùa Dâu đang được trưng bày tại Trung tâm Lưu trữ lịch sử góp thêm vào cơ sở dữ liệu, quý giá phục vụ cho việc nghiên cứu, tìm hiểu về Phật giáo, về miền quan họ Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Ngoài khối tài liệu Mộc bản về di tích lịch sử chùa Dâu, Trung tâm Lưu trữ lịch sử Bắc Ninh đang lưu giữ nhiều tư liệu ảnh Mộc bản, Châu bản về những dấu mốc lịch sử Bắc Ninh từ sơ sử cho đến Triều Nguyễn, các di tích khác gắn liền với cội nguồn dân tộc và lưu danh những người con ưu tú của Bắc Ninh từ những bậc Đế vương có công khai mở nền văn minh Đại Việt đến những anh hùng, hào kiệt, danh nhân tiêu biểu. Cùng với đó là hơn 70 bức ảnh về phong cảnh, đời sống sinh hoạt của người dân Bắc Ninh thời kỳ trước năm 1945.

Các tập thể, cá nhân có nhu cầu nghiên cứu, thăm quan khối tư liệu ảnh trên, liên hệ Trung tâm Lưu trữ lịch sử trực thuộc Sở Nội vụ, đường Lê Hồng Phong, phường Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh (Số điện thoại liên hệ: 0222.3.821.690) để được phục vụ thuyết minh, hướng dẫn tận tình, chu đáo vào các ngày từ thứ 2 đến thứ 6 trong tuần.